sobota, 23 stycznia 2021

Smog w Polsce - Zatrute miasta

 Co to jest smog i jak truje ludzi w polskich miastach


Co to jest smog?


Smogiem nazywamy unoszące się mgły wymieszane z dymem i spalinami. Jest to zanieczyszczenie powietrza, z powodu przedostawania się do atmosfery szkodliwych związków chemicznych jak na przykład: siarki, tlenku azotu, substancji stałych (pyły zawieszone), a także innych kancerogennych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Słowo "smog" powstało z połączenia dwóch angielskich słów: smoke (dym) i fog (mgła).
 

Smog nas truje!


Wszystkie wchodzące w skład smogu związki chemiczne, pyły i wilgotność powietrza - są ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka. Zanieczyszczenia powietrza są przyczyną ciężkich zatruć metalami oraz chorób do których zaliczamy:
  • alergię, 
  • astmę,
  • zaburzenia oddychania, 
  • zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, 
  • niewydolność oddechową,
  • paraliż układu krwionośnego
  • zmniejszenie masy urodzeniowej noworodka, 
  • zwiększa zapadalność na nowotwory,
  • przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP),
  • zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dzieci,
W wyniku badań stwierdzono, że 15% wszystkich epizodów objawów astmy można przypisać zanieczyszczeniu powietrza. Związek następuje także w przypadku chorób niedokrwiennych serca u osób starszych. Badania przeprowadzano w miejscach w pobliżu ruchliwych dróg ze znacznym natężeniem ruchu. Zamieszkanie w miejscach z natężeniem ruchu powyżej 10 tys. pojazdów dziennie uznano za wyznacznik długotrwałej ekspozycji na zanieczyszczenia związane z ruchem drogowym. Zastanawia zatem fakt - dlaczego robi się dużo szumu wokoło wirusa covid - którego objawy są przecież takie same jak zatrucie smogiem - a nie robi się nic, by skutecznie przeciwdziałać pogarszającej się jakości powietrza w Polsce!

Zgodnie z wynikami badań ESCAPE w przypadku drobnych zanieczyszczeń (do średnicy 2,5 mikrometra – PM2,5) każdy wzrost gęstości pyłu o 5 µg/m3 na metr sześcienny powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn naturalnych aż o 7%.

W przeprowadzonych w Polsce badaniach wzrost stężenie PM10 o 10 µg/m3 wiązał się z 16% wzrostem ilości hospitalizacji z powodu ostrych zespołów wieńcowych. Wzrost stężenia PM2.5 10 µg/m3 powodował 7 procentowy wzrost śmiertelności z przyczyny sercowo-naczyniowych w populacji mężczyzn.

Oddychanie przez kobietę ciężarną powietrzem zanieczyszczonym PM2,5 koreluje się także z występowaniem autyzmu.

Już w roku 2013 roku WHO zaliczyła pyły zawieszone do kancerogenów, uznając, że mają one zauważalny i dobrze udowodniony wpływ na zwiększenie zachorowalności na raka płuc. Według szacunków WHO w objętym badaniami 2010 roku z powodu raka płuc spowodowanego zanieczyszczeniem powietrza zmarło na świecie 230 tys. osób.
 
Smog kwaśny poraża oskrzela, drogi oddechowe, układ krążenia. Organizacja Health and Environment Alliance oszacowała koszty zewnętrzne zanieczyszczenia powietrza wskutek spalania zanieczyszczonego węgla sprowadzanego do Polski z Ukrainy i Rosji w przedziale 12–34 mld zł rocznie, na co składa się 3500 przedwczesnych zgonów, 1600 przypadków przewlekłego zapalenia oskrzeli, 1000 nowych hospitalizacji oraz 800 000 utraconych dni pracy rocznie.

Rodzaje smogu


Ze względu na miejsce i warunki powstawania oraz skład chemiczny wyróżnia się dwa rodzaje tego zjawiska:

Smog londyński w skład którego wchodzą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza oraz trudno opadające pyły. Występuje głównie w miesiącach od listopada do stycznia podczas inwersji temperatur w umiarkowanej strefie klimatycznej.
Smog Los Angeles (smog fotochemiczny, ozon troposferyczny) – powstaje przede wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. Składa się on z tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów. Związki te ulegają później reakcjom fotochemicznym, w wyniku których powstają azotan nadtlenku acetylu, aldehydy oraz ozon.

Smog w Polsce


Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 36 z 50 miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się w Polsce. Najbardziej zanieczyszczonymi miastami w Polsce są kolejno: Opoczno, Żywiec, Rybnik, Pszczyna.  

Zatrute miasta w Polsce - dane z końca roku 2020 i początku 2021


   

          

  


   

  

   

Smog prowadzi także do zanieczyszczenia gleby, w tym ziemi uprawnej. Badania tzw. chemizmu gleb ornych wykazały wzrost stężenia rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) na gruntach wykorzystywanych pod uprawę roślin. Na przykład w Zakliczynie odnotowano stężenie WWA na poziomie 1498,7 μg/kg, co klasyfikuje je jako „gleby zanieczyszczone” (3° zanieczyszczenia). Uprawa roślin na takim gruncie „stwarza pewne niebezpieczeństwo ich skażenia przez WWA”. Grunt zanieczyszczone na poziomie 3° zgodnie z wytycznymi WIOŚ zaleca się „nie przeznaczać nawet na użytki zielone (wypas zwierząt)”. Zanieczyszczenie gleby skutkuje nie tylko skażeniem roślin, ale także produktów pochodzenia zwierzęcego – w 2016 podczas badań prowadzonych przez Politechnikę Krakowską wykazały wysokie stężenia silnie toksycznych dioksyn w jajach z wolnego wybiegu produkowanych w Małopolsce.

Przyczyny smogu w Polsce


Zanieczyszczenia tworzące smog mają wiele źródeł, jednak większość z nich powstaje w różnego rodzaju procesach spalania. Są one częścią tzw. niskiej emisji, czyli emisji zanieczyszczeń na wysokości do 40 m.

Największy problem stanowią instalacje grzewcze, ogrzewające domy jednorodzinne i wielorodzinne kamienice. Spora część z nich to tzw. kopciuchy, czyli kotły niskiej klasy. Ponadto częstą praktyką w polskich domach jest nie tylko korzystanie z kiepskiej jakości paliwa, ale również spalanie odpadów komunalnych w prywatnych piecach. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2015 r. w Polsce procesy spalania poza przemysłem były głównym źródłem emisji tlenku węgla, pyłów i niemetanowych lotnych związków organicznych oraz były odpowiedzialne za emisję ponad 87% wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku metali ciężkich.

Niezależnie od rodzaju emitowanego zanieczyszczenia, wśród wszystkich badanych procesów spalania poza przemysłem, głównym źródłem okazywały się właśnie gospodarstwa domowe.

Równie istotne źródła smogu to m.in. transport drogowy, procesy spalania poza przemysłem i procesy spalania w sektorze energii.


Kontrola jakości powietrza


Główny składnik smogu stanowią aerozole atmosferyczne, znane również jako pyły zawieszone. Na podstawie ich ilości określana jest aktualna jakość powietrza.

Każdy mieszkaniec Polski ma możliwość sprawdzenia aktualnego poziomu zanieczyszczenia powietrza na co najmniej dwa sposoby:
  • za pomocą mapy zanieczyszczeń,
  • za pomocą miernika jakości powietrza
Mapy zanieczyszczeń zbierają dane ze stacji pomiarowych i w obrazowy sposób przedstawiają jakość powietrza na terenie całego kraju lub obszaru, np. Europy. Najpopularniejszym tego typu portalem jest witryna Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, ale w internecie powstaje mnóstwo innych podobnych portali.

Domowe mierniki jakości powietrza służą do precyzyjnego pomiaru ilości pyłów zawieszonych wewnątrz budynku. Niektóre z nich przystosowane są do zamontowania od zewnętrznej strony na ściany budynku, inne przeznaczone są wyłącznie do pomiarów wewnętrznych. Większość z nich mierzy również inne parametry, takie jak LZO lub temperatura.

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: http://eko-gajusz.blogspot.com

1 komentarz:

  1. Mnie ilość smogu przeraża. Wyprowadziłam się na wieś, dlatego aby cieszyć się zielenią i świeżym powietrzem. Jednak ilość zanieczyszczeń spowodowanych paleniem starymi piecami węglowymi mnie przeraża. Sąsiedzi palą wszystkim co się da, nawet śmieciami. Co za tym idzie mamy szaro na podwórkach i nawet przez zamknięte okna wpada nam ten dym. Na smog pracujemy sobie sami. My mamy pompę ciepła i jest to według mnie świetne rozwiązanie. Zanim się wybudowaliśmy skorzystaliśmy z oferty firmy https://vicesima.com/pl/oferta/badania-zanieczyszczen-gruntu, która zbadała poziom zanieczyszczenia naszego gruntu. Wynik był dobry więc uznaliśmy, że można się budować. Szkoda tylko, że na sąsiadów nie ma wpływu.

    OdpowiedzUsuń