Przedłużanie tymczasowego aresztowania

Iluzoryczna możliwość zażalenia na areszt i jego stosowanie

Bezprawne przedłużanie tymczasowego aresztowania!

Rzecznik Praw Obywatelskich, który przeanalizował odpowiednie dane z polskich sądów, orzekł iż skuteczność zażaleń na decyzje o aresztach wynosi zaledwie kilka procent. Świadczy to o systemowym problemie w praktyce sądów w Polsce. Dlatego Rzecznik PO proponuje odejście od zasady, że do aresztowania wystarczy samo tylko zagrożenie surową karą, postuluje też nie stosowanie aresztu przy przestępstwach zagrożonych karą niższą niż 2 lata więzienia. Inna propozycja RPO to wprowadzenie maksymalnej granicy czasowej, po której przekroczeniu areszt można byłoby przedłużać tylko w wyjątkowych przypadkach. Adam Bodnar zwrócił się do ministra sprawiedliwości-prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobry o rozważenie podjęcia zmian legislacyjnych w tym zakresie.

Prawo do wolności osobistej i prawo do rzetelnego procesu sądowego, w tym - do skutecznego środka odwoławczego są przedmiotem szczególnego zainteresowania RPO. Prawa te, gwarantowane przez  Konstytucję RP i Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, mają podstawowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego i systemu wymiaru sprawiedliwości, a także poczucia sprawiedliwości w społeczeństwie. Dlatego RPO przygląda się skuteczności środków odwoławczych co do stosowania i przedłużania tymczasowego aresztowania przez sądy. Dla ustalenia praktyki sądów okręgowych i apelacyjnych przeprowadził kwerendę we wszystkich apelacjach w Polsce. Jej wyniki stały się podstawą wystąpienia.

Niedozwolone metody przesłuchań

Niedozwolone metody prowadzenia przesłuchań 

w postępowaniu karnym

Przesłuchanie jako czynność dowodowa umożliwia przeprowadzenie dowodów z zeznań świadka, wyjaśnień oskarżonego (podejrzanego) lub opinii biegłego. Osoba przesłuchiwana powinna mieć możliwość swobodnego ukształtowania swojej wypowiedzi w czasie przesłuchania. W związku z tym w art. 171 k.p.k. wskazano metody, których stosowanie jest zabronione w czasie przesłuchania.

Podstawowe kwestie związane z trybem przeprowadzania przesłuchań zostały uregulowane w art. 171 k.p.k.  Zgodnie z tym przepisem, podstawową zasadą jaka rządzi przesłuchaniem jest zasada swobodnej wypowiedzi przesłuchiwanego zgodnie, z którą osobie przesłuchiwanej należy umożliwić swobodne wypowiedzenie się w granicach określonych celem danej czynności, a dopiero następnie można zadawać pytania zmierzające do uzupełnienia, wyjaśnienia lub kontroli wypowiedzi.

Zakazane jest zadawanie pytań sugerujących odpowiedź i nieistotnych - pytania tego typu powinny być uchylane przez organ przesłuchujący. 

W celu ochrony swobody wypowiedzi przesłuchiwanego, w art. 171 k.p.k. określono metody jakich stosowanie w czasie przesłuchania jest zabronione, z tego względu, że ich zastosowanie ogranicza lub wyłącza swobodę wypowiedzi osoby przesłuchiwanej.

Łamanie Praw Człowieka w Polsce

Gwałcenie Praw Człowieka w Polsce

Komitet ONZ upomina się o europejską dyrektywę gwarantującą realne prawo do obrony!

W Polsce nadal nie istnieje system zapewniający obrońcę każdemu od samego momentu zatrzymania. Od lat upomina się o to Rzecznik Praw Obywatelskich, ale do tej pory nic nie zrobiono w tej sprawie. O realizacji tego prawa mówi dyrektywa 2013/48/UE, która powinna była zostać wprowadzona do polskiego prawa do 2016 r. Resort sprawiedliwości uznał jednak, że polskie przepisy są z nią zgodne, a żadne zmiany nie są potrzebne.

Tymczasem Komitet ONZ Przeciwko Torturom wskazał niedawno, że Polska powinna zapewnić zgodność swego prawa i praktyki z tą dyrektywą. Jak wskazuje Rzecznik, powołując się na rekomendacje Komitetu wobec Polski, rezultatem niedostosowania polskiego prawa do dyrektywy może być np. skierowanie przez Komisję Europejską tej sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Adam Bodnar wystąpił w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości.

O zagwarantowanie - zgodne ze standardami europejskimi - każdemu podejrzanemu prawa do efektywnego i swobodnego kontaktu z adwokatem na jak najwcześniejszym etapie postępowania RPO apeluje od dawna. Gwarancja kontaktu takiej osoby zatrzymanej z obrońcą już od  chwili zatrzymania skutecznie chroniłaby ją przed torturami i nieludzkim traktowaniem ze strony funkcjonariuszy (wskazuje na to m.in. sprawa Tomasza Komendy). 18 kwietnia 2017 r. Rzecznik przedstawił szczegółową analizę przypadków tortur przez policję i wystąpił do Ministra Sprawiedliwości, aby zapewnić każdemu adwokata od razu po zatrzymaniu. Mimo ponaglenia do premiera, dotychczas nie dostał odpowiedzi Ministra Sprawiedliwości.