Skażenie powietrza w Polsce

Zanieczyszczenie i skażenie powietrza w Polsce

Ranking najbardziej czystych i skażonych miast w Polsce

Ministerstwo Środowiska opublikowało ranking z którego wynika, które miasta w Polsce mogą się pochwalić najczystszym powietrzem, a mieszkańcy których powinni uważać, bo oddychają groźnymi zanieczyszczeniami. Zanieczyszczenie powietrza to jedna z największych bolączek dużych miast. Ich mieszkańcy na co dzień są narażeni na wyziewy z kominów zakładów przemysłowych, elektrowni i oczywiście silników naszych samochodów. Szacuje się, że każdego roku z powodu oddychania skażonym powietrzem w światowych metropoliach przedwcześnie umiera aż 1,5 miliona ludzi. Z biegiem lat liczba ta zatrważająco rośnie. Najlepszą jakość ma powietrze prawie całkowicie pozbawione pyłów i gazów, ale takiego szukać można ze świeczką. 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustanowiła normę stężenia pyłu zawieszonego PM2.5, która w skali roku wynosi 25 μg/m3. Dlaczego pył jest tak niebezpieczny? Ponieważ ma zdolność przenikania przez pęcherzyki płucne, dostając się do krwiobiegu. Powoduje ogólne osłabienie układu oddechowego zwiększając zachorowalność na astmę, alergię i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Wpływa szkodliwie na układ krwionośny przyczyniając się do wzrostu liczby arytmii oraz zawałów serca. Pomimo, że na tle ostatnich lat jakość powietrza w polskich miastach systematycznie się polepsza, to jednak normy nadal są przekraczane i to notorycznie. Ministerstwo Środowiska opublikowało właśnie wykaz miast zamieszkiwanych przez ponad 100 tysięcy ludzi w odniesieniu do poziomu jakości powietrza. 

1. W 2013 roku najczystszym powietrzem mógł się pochwalić Koszalin. Stężenie pyłu PM2.5 wyniosło tam zaledwie 11 μg/m3, a więc było o ponad połowę mniejsze od normy. 
2. Na drugim miejscu znalazł się Szczecin, który jest jednocześnie najczystszym miastem wojewódzkim. 
3. Na trzecim miejscu uplasowało się Trójmiasto. Przyczyną tak czystego powietrza jest brak ciężkiego przemysłu, sporo obszarów zielonych oraz silne wietrzenie, które dotyczy miast położonych nad morzem, jak i w jego bliskiej odległości.

Wśród miast w których oddycha się najmniej zanieczyszczonym powietrzem znalazły się też m.in. Gorzów Wielkopolski, Olsztyn, Toruń, Bydgoszcz, Elbląg, Zielona Góra i Włocławek.

Najbardziej skażone miasta w Polsce

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) każdego roku na skutek wdychania zanieczyszczonego powietrza na całym świecie umierają 2 miliony ludzi. Sprawdźmy w których miastach i krajach skażenie powietrza jest największe i jak wygląda sytuacja w Polsce. WHO opublikowała raport na temat zanieczyszczenia powietrza w miastach i krajach. Wynika z niego, że z biegiem lat jakość powietrza w skali globalnej systematycznie się pogarsza. Co ciekawe najbardziej skażone nie są wielkie metropolie, lecz średniej wielkości miasta w krajach silnie się rozwijających.

W 2008 roku z powodu smogu w miastach odnotowano 1,3 miliona przedwczesnych zgonów. W ciągu zaledwie 4 lat liczba zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza wzrosła o prawie połowę. Naukowcy są zdania, że jeśli wdrożone zostałyby rozwiązania mające na celu ograniczenie emisji trujących gazów, to udałoby się zmniejszyć liczbę przedwczesnych zgonów nawet o 2/3. Co najbardziej zanieczyszcza powietrze? Są to zakłady przemysłowe, elektrownie i oczywiście silniki naszych samochodów.

Najlepszą jakość ma powietrze prawie całkowicie pozbawione pyłów i gazów, ale takiego szukać można ze świeczką. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustanowiła normę stężenia pyłu zawieszonego (PM10), która w skali roku wynosi 20 μg/m3. Spośród 65 miast w Polsce, które zostały przebadane, tylko 6 mieści się w normie. Zdecydowanie najczystszym miastem w naszym kraju jest Gdańsk, gdzie stężenie pyłu PM10 wynosi 18 μg/m3. Przyczyną tak czystego powietrza jest silne wietrzenie spowodowane korzystnym położeniem miasta nad brzegami Zatoki Gdańskiej. Wszelkie zanieczyszczenia są błyskawicznie rozpraszane przez wiatr.

Następne w kolejności są Elbląg, Koszalin, Zielona Góra i Olsztyn. Na kolejnej pozycji znalazł się, i tutaj duże zaskoczenie, Wałbrzych. Miasto uznawane jeszcze nie tak dawno za jedno z najbardziej skażonych, obecnie zupełnie zmieniło swoje oblicze. Po zamknięciu zakładów przemysłowych, jakość powietrza diametralnie się poprawiła. To bardzo ważna wiadomość dla sudeckich lasów, które wcześniej z powodu kwaśnych deszczów poważnie ucierpiały. Teraz zagrożenie ze strony Wałbrzycha spadło niemal do zera, ponieważ norma pyłu zawieszonego nie jest przekraczana.

Pozostałe miasta w Polsce przekraczają normę WHO. Na przykład w Gdyni pył zawieszony osiąga 28 μg/m3, w Warszawie 32 μg/m3, we Wrocławiu 35 μg/m3, a w Katowicach 42 μg/m3. Najbardziej zanieczyszczone powietrze w Polsce ma Kraków. Tam roczne stężenie pyłu zawieszonego sięga aż 64 μg/m3 i jest 3,5 razy wyższe niż w Gdańsku. Spowodowane jest to niekorzystnym położeniem miasta w kotlinie. Zanieczyszczenia nie mają możliwości rozwiania się i zalegają nad miastem długimi dniami, zwłaszcza przy panowaniu wyżu i bezwietrznej aurze. Dlatego turyści podziwiający panoramę Krakowa np. z Kopca Kościuszki mają ograniczone pole widzenia. 

Obok Krakowa najgorszą jakość powietrza odnotowano na ulicach Rybnika, Nowego Sącza i Zabrza. Mimo iż w większości polskich miast swobodnie oddychać nie można, to jednak w skali całego świata nasze zanieczyszczenie nie jest bardzo poważne. Polska znalazła się na 20 miejscu listy najbardziej skażonych państw. Roczne stężenie PM10 osiąga 33 μg/m3. Dla porównania w Rosji wynosi 32,5 μg/m3, w Czechach 29 μg/m3, a w Niemczech 25 μg/m3.

Zawartość pyłu w powietrzu w polskich miastach

Zawartość pyłu zawieszonego (PM10) w skali rocznej:

Gdańsk - 18 μg/m3 (najmniejsze w Polsce) Elbląg - 19 μg/m3 Koszalin - 19 μg/m3 Zielona Góra - 20 μg/m3 Wałbrzych - 20 μg/m3 Olsztyn - 20 μg/m3 Suwałki - 21 μg/m3 Szczecin - 23 μg/m3 Toruń - 24 μg/m3 Białystok - 24 μg/m3 Bydgoszcz - 26 μg/m3 Lublin - 27 μg/m3 Gdynia - 28 μg/m3 Włocławek - 28 μg/m3 Kalisz - 29 μg/m3 Łódź - 29 μg/m3 Poznań - 29 μg/m3 Płock - 30 μg/m3 Kielce - 30 μg/m3 Rzeszów - 30 μg/m3 Radom - 30 μg/m3 Opole - 31 μg/m3 Gorzów Wielkopolski - 31 μg/m3 Warszawa - 32 μg/m3 Legnica - 34 μg/m3 Częstochowa - 35 μg/m3 Jelenia Góra - 35 μg/m3 Wrocław - 35 μg/m3 Bytom - 35 μg/m3 Bielsko-Biała - 36 μg/m3 Dąbrowa Górnicza - 40 μg/m3 Gliwice - 40 μg/m3 Katowice - 42 μg/m3 Zabrze - 45 μg/m3 Nowy Sącz - 51 μg/m3 Rybnik - 54 μg/m3 Kraków - 64 μg/m3 (największe w Polsce)

Najbardziej zanieczyszczone miasta Polski

Pierwsze pozycje w tym rankingu obejmują Kraków, Katowice, Bielsko-Biała, Rybnik i Częstochowa. Niechlubne miejsce numer jeden znów zajął Kraków, uważany za jedno z najbardziej skażonych miast w Europie. Stężenie pyłu sięgnęło tam w skali roku 37 μg/m3. To efekt nie tylko zlokalizowanego tam przemysłu ciężkiego, lecz również położenia miasta w zagłębieniu terenu, gdzie przy słabym wietrzeniu wszelkie pyły i gazy, zamiast się rozwiewać, opadają i zalegają nad ulicami.

Na drugim miejscu znalazły się jednocześnie Katowice i Bielsko-Biała, a na trzecim Rybnik i Częstochowa. Każdy wdech niebezpieczny jest również w Kielcach, Tarnowie i Kaliszu.

Najbardziej zanieczyszczone województwa

Wykaz podaje wartość wskaźnika średniego narażenia na pył PM 2,5 dla roku 2013 [µg/m]

Najbardziej zanieczyszczone powietrze ma aglomeracja krakowska gdzie wskaźnik wynosi 37 [µg/m]. W aglomeracji górnośląskiej jest to 34, podobnie w Bielski-Białej. W aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej i Częstochowie wskaźnik osiągnął poziom 32. 

Na drugim biegunie znajduje się Koszalin, gdzie wartość wskaźnika średniego narażenia na pył wynosi 11. Wśród aglomeracji najczystszym powietrzem może się pochwalić szczecińska gdzie wskaźnik wynosi 15.

Województwa i aglomeracje gdzie wskaźnik zanieczyszczenia jest najwyższy!

• dolnośląskie: aglomeracja wrocławska 28, miasto Legnica 23, miasto Wałbrzych 23
• lubelskie: aglomeracja lubelska 22
• łódzkie: aglomeracja łódzka 24
• małopolskie: aglomeracja krakowska 37, miasto Tarnów 31
• mazowieckie: aglomeracja warszawska 25, miasto Płock 25, miasto Radom 25
• opolskie: miasto Opole 25
• podkarpackie: miasto Rzeszów 28
• podlaskie: aglomeracja białostocka 21
• śląskie: aglomeracja górnośląska 34, aglomeracja rybnicko-jastrzębska 32, miasto Bielsko-Biała 34, miasto Częstochowa 32
• świętokrzyskie: miasto Kielce 31
• wielkopolskie: aglomeracja poznańska 25. miasto Kalisz 30

Podział Polski ze względu na jakość powietrza

Pod względem jakości powietrza Polska jest podzielona na czystą północ i zanieczyszczone południe. Dlaczego? Ponieważ na południu kraju mamy największą koncentrację przemysłu i jednocześnie najmniej obszarów zielonych. Natomiast na północy, zwłaszcza na Mazurach, zlokalizowane są tzw. zielone płuca Polski, obszar o najlepszym jakościowo powietrzu. Mieszkańcy województwa śląskiego i małopolskiego są nawet przez 6 miesięcy w skali roku narażeni na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Szczególnie źle jest w okresie zimowym, gdy podczas niskich temperatur, w bezwietrzną aurę, opadają wyziewy z pieców węglowych.

Aby unikać zagrożenia jedynym obecnie sposobem jest przeprowadzka. Przede wszystkim dotyczy to osób z chorobami układu oddechowego, a które zamieszkują najbardziej skażone obszary.

Największe stężenie pyłu zawieszonego w skali roku:

Najwyższe stężenie pyłu zawieszonego w skali roku występuje w Krakowie i w aglomeracjach śląskich, we Wrocławiu, Łodzi, Bielsku-Białej, Legnicy, Gorzowie Wielkopolskim, w Poznaniu oraz Radomiu. Najlepiej pod tym względem jest w Zielonej Górze, Elblągu, Koszalinie i aglomeracji trójmiejskiej.

Powietrze - cichy, seryjny zabójca

Badania przeprowadzone przez WHO wykazały, że zanieczyszczenie powietrza powoduje w blisko 90 krajach zgon 2 mln ludzi. Problem ten dotyczy szczególnie miast, gdzie zanieczyszczone powietrze „zabija” ponad milion osób rocznie. Zdaniem dr Piotra Dąbrowieckiego z Wojskowego Instytutu Medycznego zanieczyszczenie powietrza odpowiada za ok. 20 proc. zachorowań. Jego zdaniem powstające m.in. przy spalaniu węgla tlenki siarki czy azotu oraz spaliny samochodowe odpowiedzialne są przede wszystkim za choroby układu oddechowego oraz krążenia. Doprowadza to m.in. do częstszych zapaleń płuc, zapaleń oskrzeli, astmy, nowotworów czy zawałów serca.

Ministerstwo Środowiska podaje, że w 2013 r. większość miast w Polsce zmagała się z silnym zanieczyszczeniem powietrza. Zgodnie z wytycznymi WHO maksymalny, dopuszczalny dla zdrowia poziom zanieczyszczenia PM10 wynosi 20 mikrogramów, a średnia krajowa sięgała w minionym roku 32 mikrogramy. Z raportu jednoznacznie wynika, iż w Krakowie powietrze skażone jest najbardziej. Roczne stężenie pyłu zawieszonego w 2013 r. sięgało 60 µg/m3, a co za tym idzie przekroczyło normę trzykrotnie. Niewiele czystsze powietrze występuje w Rybniku, 44 µg/m3, Świętochłowicach i Gliwicach 43 µg/m3, w Katowicach 42 µg/m3, w Opolu 40 µg/m3. Mniej zanieczyszczone powietrze jest w Bełchatowie – 38 µg/m3, Rzeszowie 37 µg/m3, Warszawie 35 µg/m3 i Łodzi 34 µg/m3.

Nad morzem powietrze najczystsze

Spośród 65 przebadanych miast Polski, jedynie pięć mieściło się w normie. Najczystsze powietrze w naszym kraju występuje w Kołobrzegu, gdzie stężenie PM10 sięgało w ubiegłym roku 17 µg/m3. Na kolejnych miejscach znalazły się takie miejscowości jak: Gdańsk – 18 µg/m3, Elbląg – 19 µg/m3, Koszalin, Zielona Góra, Łeba i Olsztyn 20 µg/m3. O ile w województwie kujawsko-pomorskim średnie stężenie zanieczyszczeń w ciągu roku nie przekracza 25 µg/m3, w Toruniu sięgały w 2013 nawet 35 µg/m3, czyli tyle, ile np. w Warszawie.

Im dalej na północ, tym lepiej

Innymi słowy, Ministerstwo Środowisko podaje, że w 2013 r. na smog najbardziej narażone były południowe województwa naszego kraju, zwłaszcza Śląsk i Małopolska. Kraków jest np. trzecim najsilniej zanieczyszczonym miastem w Europie, a Katowice – siódmym. Im dalej na północ, tym stężenie PM10 jest mniejsze i utrzymuje się znacznie krócej niż na południu Polski. Dlatego też mieszkańcy Śląska i Małopolski powinni częściej – nawet 2-3 razy w ciągu roku – udawać się nad polskie morze, aby oddychać czystszym powietrzem. Specjaliści alarmują jednocześnie, że zachorowalność na raka i astmę w Katowicach jest trzykrotnie większe niż w Gdańsku.

Koszalin - najczystsze miasto Polski 

W Koszalinie wartość wskaźnika średniego narażenia na pył PM 2,5 w roku 2013 [µg/m] wynosiła 11. W Krakowie było to aż 37, a na Górnym Śląsku 34.

Ukazało się obwieszczenie Ministra Środowiska w sprawie wykazu miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy i aglomeracji, w których wartość wskaźnika średniego narażenia przekracza wartość pułapu stężenia ekspozycji, oraz wykazu miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy i aglomeracji, w których wartość wskaźnika średniego natężenia nie przekracza wartości pułapu stężenia ekspozycji.

Lista miast gdzie wskaźnik zanieczyszczenia jest najniższy

• kujawsko-pomorskie: aglomeracja bydgoska 18, miasto Toruń 18, miasto Włocławek 20
• lubuskie: miasto Gorzów Wielkopolski 17, miasto Zielona Góra 19
• pomorskie: aglomeracja trójmiejska 16
• warmińsko-mazurskie: miasto Olsztyn 18, miasto Elbląg 18
• zachodniopomorskie: aglomeracja szczecińska 15, miasto Koszalin 11

© Wszelkie prawa do publikacji zastrzeżone przez: ekogajusz.blogspot.com